İnsanların kulaklarına takmış olduları süs takı eşyalarının
tümüne küpe denir.
İnsanlık tarihi boyunca insanlar süs veya tılsım amacıyla
kulaklarına bir şeyler takmışlardır.
Hemen her kültürel gelişmede olduğu gibi küpeye de ilk önce
Mısırlılarda rastlanıyor.
Önceleri çok büyük çapta olan altın halkaların yerlerini
zamanla daha küçük askı şeklindeki küpeler alıyorlar. Babilliler ve sonra Asya
medeniyetlerinde küpe sadece erkeklerin taktığı ve toplum içindeki rütbeyi
belirten bir takı oluyor. Altın işlemeciliği sanatı geliştikçe de daha zarif
hale geliyor. Yunanlar çıngıraklı altın küpeler kullanırlarken Romalılar
küpelerin üstüne değerli taşlar koyuyorlar. Özgürlüklerin kısıtlı olduğu
Ortaçağda pek kullanılmayan küpe Rönesans ile birlikte yine moda oluyor.
Kadınlar küpeyi iki kulaklarına takarlarken erkekler sadece sol kulaklarına
takıyorlar. Erkekler özellikle incilerle bezenmiş olanları tercih ediyorlar.
18. yüzyılda elmas, 19. yüzyılda ise kabartmalar yapılmış taşlar gözde iken
küpe yine moda olmaktan çıkıyor. Çok geçmeden 20. yüzyılda yüksek devirli
delici aletler ve hijyenik olarak kulak delme imkanlarıyla birlikte tekrar moda
oluyor. Süs olmasının yanında takıldığı yere göre bir takım mesajlar da
taşıyor. ‘Piercing’ (delme) adıyla vücudun boş bulunan her yerine takılıyor.
Bazı fikir adamlarının görüşlerine göre insanın evrimileşme
sürecinde ilk insanlarda kulaklar, kulak kanallarını korumak için çok büyük ve
sarkıkmışlar. Kulak memelerimiz de bu sarkık kulaklardan kalmaymış. Bir başka
görüşe göre ise kulak memeleri atalarımız zamanında birer cinsel cazibe
organıymışlar, zamanla, insanın evrimiyle işlevlerini yitirmişler. Zaten ilk
insanlarda işe yarayıp da şimdi kullanılmayan ancak hala vücudumuzda bulunan,
apandisit gibi birçok organ varmış. Vücudumuz insanın evrim tarihini yansıtan
bir müze gibiymiş.
Küpe neden kulağa takılır?
Küpe neden kulağa takılır?
Küpenin kulak memesine takılmasının nedeni burada hemen göze
çarpması olabilir, kulak memelerinin kolaylıkla delinebilmeleri de olabilir.
Zaten anatomik olarak kulak memelerinin başka ne işe yaradıkları anlaşılabilmiş
değildir.
Yavuz Sultan Selim neden küpe taktı?
Konuyu yine tarihten bir hikaye ile bitirelim. Yavuz Sultan
Selim Mısır’ı fethettiği sıralarda Kahire’de kalır. Bazı erkeklerin
kulaklarında halkalar gören Yavuz bunun nedenini sorar. Küpelerin kölelik
alameti olduğunu duyunca “Bir tane getirin, ben de takayım, onlar insanların
kölesiyse ben de Hakk’ ın kölesiyim” demiştir.